Bijgaande afbeelding stelt een continuüm voor met aan de linker kant ‘contractie en aan de rechterkant ‘uitbreiding’. Dit simplistische beeld is een weergave van hoe ik contact met mezelf en elkander ervaar. Voor mij is deze afbeelding een uitnodiging om steeds eerlijk en volledig te zijn naar mezelf en daarmee naar mijn omgeving.
Note: in dit artikel schrijf ik over linkse en rechtse gevoelens/gedragingen/emoties/etc., puur refererend naar bovenstaand beeld van continuüm.
Ieder van ons beweegt voortdurende op en neer op dit continuüm, waaruit het gedrag voortkomt wat wij laten zien aan onszelf en onze omgeving. Op de lijn zijn alle denkbare emoties, gedragingen, en andere ervaringen die ons mens maken mogelijk. Bijna niemand zit continu aan de rechterkant en dat is oké, dat is onderdeel van leven. Wat dit beeld voor mij helder maakt is dat alle gevoelens, sensaties en ervaringen met elkaar in contact staan. Het een bestaat niet zonder het ander en we hebben dus ook alle ervaringen nodig om een richting te kiezen.
We zijn geneigd om zoveel mogelijk rechts te willen leven, terwijl we de linkerkant eigenlijk (zoveel mogelijk) willen negeren. Of wanneer we linkse gevoelens ervaren, proberen we zo snel mogelijk naar rechts te bewegen. Vanuit een weerstand tegen gevoelens in tekort, proberen we bij wijze van spreken te ‘springen’ van links naar rechts, ipv ernaartoe te bewegen.
Ernaartoe bewegen is niet iets wat we doen, maar meer iets wat gebeurt door erkenning van de huidige situatie. Accepteren dat je moe, boos, angst, verdrietig, jaloers of welk ander gevoel dan ook bent wat je niet hebt geleerd bewust te ervaren, geeft ruimte voor een gezonde ervaring en wanneer nodig ontlading waardoor een volgend antwoord als vanzelf opkomt.
Een voorbeeld van bewegen op de continuüm is bijvoorbeeld wanneer we het spannend vinden om iets te delen of presenteren. Wanneer we onszelf geen toestemming geven om deze gevoelens van angst te ervaren zijn er verschillende dingen die kunnen gebeuren. We doen we het niet, stellen uit, blijven te lang hangen in het perfectioneren van iets, etc. Of we doen het wel, maar met dichtgeknepen keel, zweet op ons voorhoofd en zijn we in een situatie die zo snel mogelijk moet aflopen. Wanneer we onszelf toestemming zouden geven om de spanning te ervaren, is er ruimte om…
- te ervaren en bedenken wat het zo spannend maakt,
- de gedachtes te observeren,
- hulp te vragen,
- rationeel te denken (en een strategie/plan bedenken),
- met de situatie om te gaan, zonder dat je overrompeld wordt,
- waardering voor je gewenste bijdrage te kijken,
- oke zijn met alle dingen waarvan je vindt dat ze beter moeten,
- gedaan ‘goed genoeg’ te vinden,
- etc.
Een belangrijk punt in het kunnen erkennen van linkse gevoelens is een gevoel van veiligheid: mag ik nu ervaren wat ik voel? En precies dat is vaak het punt wat aandacht vraagt. Doordat we dat in veel situaties niet hebben geleerd, worden situaties, gevoelens en gedragingen niet geuit en opgestapeld waardoor het systeem (wij als mens) steeds grotere tekorten gaan ervaren, of (het gevoel hebben) uit elkaar (te) barsten.
En dan is er nog het aspect dat wat voor onszelf geldt, geldt ook voor de ander. De ander beweegt ook continu op deze lijn en raakt iets in ons systeem, de ene of de andere kant op.
Om een ander van de ene naar de andere kant te laten bewegen, kunnen wij veiligheid bieden waarin de ander kan ontspannen en ruimte maken voor het antwoord om naar de andere kant te bewegen. Dat is, wanneer wij onszelf veilig voelen en/of onze eigen linkse gevoelens kunnen ervaren en tegelijkertijd de ander kunnen blijven erkennen.
Een gevoel van veiligheid heeft o.a. te maken met containment, waarmee wordt bedoeld dat we onze ervaringen kunnen containen, omvatten. Daarover later meer.